آزادی در حکومت فرعون (قرآن)در این مقاله آزادی در حکومت فرعون با توجه به آیات قرآن بررسی می‌شود. ۱ - عدم آزادی بنیاسرائیلآزاد نبودن بنی‌اسرائیل در حكومت فرعونیان: ۱. «و اذ نجّينكم من ءال فرعون يسومونكم سوء العذاب يذبّحون أبناءكم و يستحيون نساءكم ...• و اذ فرقنا بكم البحر فأنجينكم و أغرقنا ءال فرعون ...؛و (نيز به خاطر بياوريد) آنزمان كه شما را از چنگال فرعونيان رهائي بخشيديم كه همواره شما را به شديدترين وجهي آزار مي‌دادند: پسران شما را سر مي‌بريدند و زنان شما را (براي كنيزي) زنده نگه مي‌داشتند ... و (به خاطر بياوريد) هنگامي كه دریا را براي شما شكافتيم و شما را نجات داديم و فرعونيان را غرق ساختيم....» ۲. «ثمّ بعثنا من بعدهم موسى بايتنا الى فرعون و ملأية فظلموا بها ...• ... فأرسل معى بنى اسرءيل؛سپس به دنبال آنها (يعني پيامبران پيشين) موسي را با آيات خويش به سوي فرعون و اطرافيان او فرستاديم اما آنها (با عدم پذيرش اين آيات) بر آن ظلم كردند... بنابراين بني اسرائيل را با من بفرست.» ۳. «و قال الملأ من قوم فرعون أتذر موسى و قومه ... قال سنقتّل أبناءهم و نستحيى نساءهم و انّا فوقهم قهرون؛اشراف قوم فرعون (به او) گفتند: آيا موسي و قومش را رها ميكني ... گفت به زودي پسرانشان را ميكشيم و دخترانشان را زنده نگه ميداريم (تا خدمت ما كنند) و ما بر آنها كاملا مسلط هستيم.» ۴. «و لقد أخذنا ءال فرعون بالسنين ...• و لما وقع عليهم الرجز قالوا يموسى‌ادع لنا ربك ... و لنرسلنّ معك بنى اسرءيل؛و ما نزديكان فرعون (و قوم او) را به خشکسالی گرفتار كرديم ... هنگامي كه بلا بر آنها مسلط مي‌شد مي‌گفتند: اي موسي از خدايت براي ما بخواه ... و بني اسرائيل را با تو خواهيم فرستاد.» ۵. «اذ أنجينكم من ءال فرعون يسومونكم سوء العذاب يقتّلون أبناءكم و يستحيون نساءكم ...؛بخاطر بياوريد زماني را كه از (چنگال) كسان فرعون نجاتتان بخشيديم آنها كه مرتبا شما را شكنجه مي‌دادند، پسرانتان را ميكشتند و زنانتان را (براي خدمتكاري) زنده مي‌گذاشتند ....» ۶. «و اذ قال موسى لقومه ... اذ أنجيكم من ءال فرعون يسومونكم سوء العذاب و يذبّحون أبناءكم و يستحيون نساءكم ...؛و بخاطر بياور هنگامي را كه موسي به قومش گفت نعمت خدا را بر خود به ياد داشته باشيد، زماني كه شما را از (چنگال) آل فرعون رهائي بخشيد، همانها كه شما را به بدترين وجهي عذاب مي‌كردند و پسرانتان را سر مي‌بريدند و زنانتان را زنده مي‌گذاشتند....» ۷. «يبنى اسرءيل قد أنجينكم من عدوّكم ...؛اي بني اسرائيل ما شما را از (چنگال) دشمنتان نجات داديم....» ۸. «و تلك نعمة تمنّها علىّ أن عبّدتّ بنى‌اسرءيل؛آيا اين منتي است كه تو بر من مي‌گذاري كه بني اسرائيل را برده خود ساخته اي؟!» ۹. «و أنجينا موسى و من معه أجمعين؛موسي و تمام كساني را كه با او بودند نجات داديم.» ۱۰. «انّ فرعون علا فى الأرض و جعل أهلها شيعا يستضعف طائفة منهم يذبّح أبناءهم و يستحيى نساءهم انّه كان من المفسدين؛فرعون برتريجوئي در زمين كرد و اهل آنرا به گروههاي مختلفي تقسيم نمود، گروهي را به ضعف و ناتواني مي‌كشاند، پسران آنها را سرمي بريد و زنان آنها را (براي كنيزي) زنده نگه مي‌داشت، او مسلما از مفسدان بود.» ۱.۱ - درخواست آزادی بنی‌اسرائیل••• موسی و هارون علیهماالسلام خواستار آزادى بنى‌اسرائيل از سوى فرعونيان: «قال كلّا فاذهبا بايتنا إنّا معكم مّستمعون• فأتيا فرعون فقولا إنّا رسول ربّ العلمين• أن أرسل معنا بنى إسرءيل• وتلك نعمة تمنّها علىّ أن عبّدتّ بنى إسرءيل؛فرمود چنين نيست (آنها كاري نمي‌توانند انجام دهند) شما هر دو با آيات ما (براي هدايت آنان) برويد ما با شما هستيم و (سخنانتان را) مي‌شنويم.به سراغ فرعون برويد و بگوئيد ما فرستاده پروردگار جهانيان هستيم.بني اسرائيل را با ما بفرست.آيا اين منتي است كه تو بر من مي‌گذاري كه بني اسرائيل را برده خود ساخته اي؟!» ••• موسى علیه‌السلام، خواهان آزادى بنى‌اسرائيل از سوى فرعونیان: «ثمّ بعثنا من بعدهم موسى بايتنا الى فرعون و ملإيه فظلموا بها ...• ... فأرسل معى بنى اسرءيل؛سپس به دنبال آنها (يعني پيامبران پيشين) موسي را با آيات خويش به سوي فرعون و اطرافيان او فرستاديم اما آنها (با عدم پذيرش اين آيات) بر آن ظلم كردند ببين عاقبت مفسدان به كجا كشيد؟ ... بنابراين بني اسرائيل را با من بفرست.» ۱.۲ - نقض تعهد آزادی بنیاسرائیلنقض تعّهد فرعونيان به موسى علیه‌السلام، مبنى بر آزادى بنى‌اسرائيل در صورت رفع عذاب از ايشان: «و لقد أخذنا ءال فرعون بالسنين ...• ... قالوا يموسى ادع لنا ربّك بما عهد عندك لئن كشفت عنّا الرجز لنؤمننّ لك و لنرسلنّ معك بنى اسرءيل؛و ما نزديكان فرعون (و قوم او) را به خشكسالي گرفتار كرديم ... مي‌گفتند: اي موسي از خدايت براي ما بخواه به عهدي كه با تو كرده رفتار كند، اگر اين بلا را از ما مرتفع سازي قطعا به تو ايمان مي‌آوريم و بني اسرائيل را با تو خواهيم فرستاد.» ۲ - سلب آزادی دینیسلب آزادى دينى در حكومت فرعون: «و تلك نعمة تمنّها علىّ أن عبّدتّ بنى‌اسرءيل• قال لئن اتّخذت الها غيرى لأجعلنّك من المسجونين؛آيا اين منتي است كه تو بر من مي‌گذاري كه بني اسرائيل را برده خود ساخته اي؟! فرعون خشمگين شد و گفت: اگر معبودي غير از من برگزيني تو را از زندانيان قرار خواهم داد.» ۲.۱ - سلب آزادى دينى از جادوگرانسلب آزادى دينى از جادوگران از سوى حکومت فرعون: ۱. «و ألقى السحرة سجدين• قال فرعون ءامنتم به قبل أن ءاذن لكم انّ هذا لمكر مكرتموه فى المدينة لتخرجوا منها أهلها فسوف تعلمون• لأقطّعنّ أيديكم و أرجلكم من خلف ثمّ لأصلّبنّكم أجمعين• قالوا انّا الى ربّنا منقلبون؛و ساحران (همگي) به سجده افتادند.فرعون گفت آيا به او ايمان آورديد پيش از آنكه به شما اجازه دهم، حتما اين توطئهاي است كه در اين شهر (و ديار) چيده ايد تا اهلش را از آن بيرون كنيد ولي به زودي خواهيد دانست! سوگند مي‌خورم كه دستها و پاهاي شما را به طور مخالف (دست راست با پاي چپ يا دست چپ با پاي راست) قطع ميكنم سپس همگي شما را به دار مي‌آويزم. (ساحران) گفتند (مهم نيست) ما به سوي پروردگارمان باز ميگرديم.» ۲. «فألقى السحرة سجّدا قالوا ءامنّا بربّ هرون و موسى• قال ءامنتم له قبل أن ءاذن لكم‌انّه لكبيركم الذى علّمكم السحر فلأقطّعنّ أيديكم و أرجلكم من خلف و لأصلّبنّكم فى جذوع النخل و لتعلمنّ أيّنا أشدّ عذابا و أبقى• انّا ءامنّا بربّنا ليغفرلنا خطينا و ما أكرهتنا عليه من السحر ...؛(موسي عصاي خود را افكند، و آنچه را كه آنها ساخته بودند بلعيد) ساحران همگي به سجده افتادند و گفتند: ما به پروردگار موسي و هارون ايمان آورديم!!(فرعون) گفت آيا پيش از آنكه به شما اذن دهم به او ايمان آورديد؟! مسلما او بزرگ شماست كه سحر به شما آموخته، بيقين دست و پاهاي شما را بطور مختلف قطع ميكنم و بر فراز شاخه هاي نخل به دار مي‌آويزم، و خواهيد دانست كداميك از ما مجازاتش دردناكتر و پايدارتر است!ما به پروردگارمان ايمان آورديم تا گناهان ما و آنچه را از سحر بر ما تحميل كردي ببخشد....» ۳. «قال ءامنتم له قبل أن ءاذن لكم انّه لكبيركم الذى علّمكم السحر فلسوف تعلمون لأقطّعنّ أيديكم و أرجلكم من خلف و لأصلّبنّكم أجمعين؛(فرعون) گفت: آيا به او ايمان آورديد پيش از آن كه به شما اجازه دهم؟! مسلما او بزرگ و استاد شما است كه به شما سحر آموخته، اما به زودي خواهيد دانست كه دستها و پاهاي شما را به طور مختلف قطع ميكنم، و همه شما را به دار مي‌آويزم.» ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۲۷۶، برگرفته از مقاله «آزادی در حکومت فرعون». |